مهمترین و اولیترین منابعی که در ارتباط با زندگی مولانا وجود دارد، مناقبیست که پس از او نوشته شده. سنت مناقبنامهنویسی درباره مولانا جلالالدین بعد از حیات او رونق و سرعت گرفت. ویژگی مهم این مناقبنامهنویسان اعم از سلطان ولد (پسر مولانا)، سپهسالار و افلاکی، احترام و ارادت خاص آنها به او بود. این ارادت باعث ابهاماتی درباره او هم شد. چنانکه هنوز چیزهایی درباره این شاعر قدمایی و عارف و حکیم قرن هفتم بر ما نامعلوم است.
فرانکلین دین لوییس در کتابش «مولانا/ دیروز تا امروز، شرق تا غرب» در این باره آورده:
«چندین قرن است که نام و یاد مولانا زنده است؛ تنها در نیم قرن اخیر محققان دریدن پرده افسانه را برای شناختن این مرد آغاز کردند اما با آنکه میتوانیم گزارشهای کراماتی را که گمان میرود از مولانا سرزده باشد، رد کنیم، هیچگونه کوشش خطیر دانشگاهی هرگز نخواهد توانست آنگاه که شعرهای او را میخوانیم، از شگفتیها بکاهد یا راز ذاتی مکنون در سویدای زندگی او را بشکافد.»
برگرفته از :
مولانا، دیروز تا امروز، شرق تا غرب. دین لوییس، فرانکلین. ترجمه حسن لاهوتی. نشر نامک